Merhaba, varlık sınıflarının genel risk seviyeleri hakkında konuşalım bugün. Her varlığın risk düzeyi farklı olmakla birlikte varlık sınıflarının genel bir risk seviyesi vardır. Bu seviyeler devlet tahvili gibi en düşük risk seviyesinden kripto para gibi en yüksek risk seviyesine kadar değişiklik gösterir. Gelin tüm varlık sınıflarının genel risk seviyelerine bakalım.
Öncelikle finansta risk nedir hatırlayalım. Risk, olumsuz bir olayın gerçekleşme olasılığıdır. Finansta bu, varlıkların fiyatını olumsuz etkileyebilecek -dolayısıyla size para kaybettirecek- olayların gerçekleşme olasılığı anlamına gelir. Yani riski yüksek bir varlık, kaybettirme olasılığı yüksek demektir. Bu illaki kaybettirecek demek değildir; fakat riski düşük bir yatırım aracına göre para kaybettirme olasılığı daha yüksektir.
Her finansal varlığın risk seviyesi farklı olmakla birlikte varlığın ait olduğu sınıfın genel bir risk seviyesi vardır. Bu risk seviyeleri ilgili varlık sınıfının genel özelliklerinden kaynaklanır. Örneğin devlet tahvillerini ele alalım. Devlet tahvilleri hisse senetlerine göre daha düşük risklidir; çünkü tahvil ihraç eden bir devletin tahvil borcunu ödeyeme olasılığı, bir şirketin iflas etme olasılığından çok daha düşüktür. Ya da Bitcoin gibi bir kripto paranın riski, Avrupa Euro’su gibi bir para biriminin riskinden çok daha yüksektir.
Varlık Sınıflarına Göre Risk Seviyeleri
Öncelikle şunu belirtmem gerekir ki aşağıda yazdıklarım spot piyasalar için geçerlidir. Vadeli piyasalar çok daha fazla risklidir ve uzman olunmadığı sürece bu piyasalarda işlem yapılmasını tavsiye etmiyorum. Ayrıca yatırım fonları da içerdiği varlıklara göre farklı riskler içerdiğinden fon veya etf alırken fonun hangi varlık sınıflarında yatırımı olduğuna iyi bakmak gerekir.
Varlık sınıflarının genel risk seviyeleri aşağıdaki gibidir:
- Nakit vb: çok düşük risk
- Bono & Tahvil (Ya da Eurobond): düşük risk
- Döviz: orta risk
- Emtia: orta-yüksek risk
- Hisse Senedi: yüksek risk
- Kripto Para: çok yüksek risk
Nakit vb. Araçların Risk Seviyesi
Nakit vb. varlıkların risk seviyeleri çok düşüktür. Nakit bulundurmanız veya nakitle gerçekleştireceğiniz kısa vadeli para piyasası işlemleri size -en azından nominal olarak- zarar ettirmez. Bu da bu varlık sınıfının çok düşük riskli olmasını sağlar.
Bono & Tahvil ya da Eurobond’ların Risk Seviyesi
Tahvillerin risk seviyesi düşüktür. Tahvil bir borçlanma belgesi olduğundan tahvili ihraç eden borcunu ödeyebildiği sürece sorun yok demektir. Yalnız burada tahvili ihraç edene göre riskin değişebileceği göz önüne alınmalıdır. Örneğin tahvili ihraç eden bir devletse, yani bir devlet tahvili satın alıyorsanız riskiniz çok düşüktür; fakat ihraççı bir şirketse risk, devlet tahviline göre daha fazladır. Bir şirketin borcunu ödeyememe olasılığı daha yüksek olduğu için… Yine de şirket tahvili dahi alsanız genel olarak riskiniz çok yüksek değildir; çünkü şirketin iflas ettiği bir senaryoda bile tasfiye edilen şirket değerleri şirketin ortaklarından (yani şirketin hisse senedini satın alanlardan) önce şirkete borç verenlere (yani şirketin tahvilini satın alanlara) ödenir.
Eurobond da döviz cinsinden ihraç edilen tahvillerdir. O yüzden yukarıda tahviller için söylediklerim eurobondlar için de geçerlidir. Eurobondların riskini değerlendirirken ihraç edildiği dövizin risklerini de değerlendirmek doğru olacaktır.
Dövizlerin Risk Seviyesi
Döviz genel olarak orta riskli bir yatırım aracıdır. Bunun nedeni aldığınız dövizi basan ülkenin, ekonomik ve finansal durumu ile içerdiği çeşitli risklerdir. Faiz oranları, enflasyon, para arzı, siyasi risk gibi faktörler, bir ülkenin para biriminin değerini belirler. Bu tür faktörlerde oluşabilecek olası değişimler yatırım yaptığınız dövizden zarar etmenize neden olabilir.
Emtiaların Risk Seviyesi
Altın, petrol vb. emtialar genel olarak orta-yüksek seviyeli varlıklardır. Emtia fiyatları yine çeşitli faktörlere bağlı olmakla birlikte emtiaların daha yüksek riskli olmasının nedeni arz-talep dengesinin değişken olmasıdır. Ayrıca dövize göre emtia fiyatları, aynı zaman dilimi içinde, daha çok değişim gösterme eğilimindedir. Bu da döviz orta riskliyken emtiaların orta-yüksek riskli bir varlık sınıfı olmasına neden olmaktadır.
Hisse Senetlerinin Risk Seviyesi
Hisse senetleri yüksek risk içerir. Bunun nedeni yatırım yapılan hisse senedini ihraç eden şirketin ekonomik, teknolojik, konjonktürel vb. bir çok durumdan etkilenme ihtimalinin olmasıdır.
Örneğin tüplü televizyon üreten bir şirket düşünün. Yeni teknolojilerin gelişmesi ile birlikte plazma televizyonların üretilmeye başlanması ve tüketicilerin bu tvleri daha çok tercih etmesi, bu şirketin faaliyetini olumsuz etkileyecektir. Şirketin yeni teknolojiye ayak uyduramadığı senaryoda satışları düşecek bu da hisse senetlerinin fiyatını olumsuz etkilecektir.
Bunun gibi bir çok faktöre maruz kalması şirketlin dolayısıyla hisse senetlerinin yüksek riskli olmasına neden olur.
Kripto Paraların Risk Seviyesi
Kripto paralar çok yüksek risklidir. Yeni gelişen bir teknoloji olması, geniş kitlelerce benimsenip benimsenmeyeceğinin bilinmiyor oluşu, devletler tarafından yasaklar getirilme olasılığı, regülasyonların yetersiz olması, dolandırıcılık faaliyetlerinin daha kolay ve sık gerçekleşmesi, diğer varlık sınıflarına göre daha küçük bir işlem hacmine sahip olması ve burada sayamadığım daha bir çok faktör kripto paraların çok yüksek riskli olmasına neden olmaktadır.
Özet ve Sonuç
Yukarıda da saydığımız gibi her varlık sınıfının risk seviyesi farklıdır. Bu durum varlık sınıfının genel özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Yatırım yaparken varlık sınıfları ve bunların risk düzeyleri hakkında bilgiye sahip olmak yatırım kararlarınızda daha iyi sonuçlar almanıza yardımcı olacaktır. Ayrıca her varlık sınıfı içindeki varlığın riski de -varlık sınıfının genel riskiyle bağlantılı olmak kaydıyla- farklıdır.
Bu yazımda söylediğim tüm sözler spot piyasalarda işlem gören varlık sınıfları için geçerlidir. Vadeli piyasalar ve yatırım fonları risk açısından farklı değerlendirilmelidir; çünkü riskleri yüksek ve değişkendir.
Varlık sınıflarının risklerini düşükten yükseğe sıralarsak: nakit vb., bono & tahvil (eurobond), döviz, emtia, hisse senedi, kripto para.
Bir yanıt yazın